Blog: De rol van stakeholders in de verduurzaming van de sector

Tijdens mijn MBA studie aan de Nyenrode Business Universiteit verwachtte ik niet dat duurzaamheid een belangrijk onderwerp zou vormen. Het tegendeel was echter waar en met terugwerkende kracht kan ik zeggen dat dit eigenlijk wel logisch is. Een Business Universiteit moet ondernemers vooral voorbereiden op alle mogelijk scenario's die kansen en bedreigingen kunnen vormen voor hun business model.
Aan het begin van de industrialisatie, rond 1750, konden we nog niet bevroeden, dat gebruik van fossiele grondstoffen, maar ook het delven van andere grondstoffen, de negatieve impact heeft gekregen op de planeet die we vandaag de dag zien. Maar nu we die impact steeds duidelijker zien en deze ook een exponentiële component heeft, betekent dat alles op alles gezet moet worden om wereldwijd de transitie naar een duurzame economie en levenswijze ingezet moet worden.

Echter als we dit te snel willen doen, dan kan dit net zo ontwrichtend werken als de effecten van klimaatverandering zelf. Het is dus zaak om een tijdpad neer te zetten met haalbare "milestones", zodat alle stakeholders de tijd hebben om zich aan te passen aan een manier van leven die in balans is met wat de planeet ons kan bieden. Dit geldt voor alle sectoren, dus ook voor de tuinbouwsector.
De theorie vertelt ons dat verduurzaming verloopt over vier fases, namelijk:  1) inceptiefase 2) fase van eerste volgers 3) kritieke massa fase en 4) de institutionaleringsfase en dat een aantal stakeholders de richting en snelheid van het doorlopen van deze fases in belangrijke mate bepalen.

Uit mijn onderzoek onder 16 experts in onze sector noemden de toeleverende industrie, de tuinbouwbedrijven, financiële instellingen, de overheid, ngo's, de retail en de maatschappij als belangrijkste stakeholders.

De belangrijke duurzaamheidsthema's in onze sector in de ogen van de experts zijn: overgang naar een fossielloze energievoorziening, geen emissie van reststromen naar het oppervlaktewater, vermindering van het gebruik van chemicaliën voor gewasbescherming en duurzaam werkgeverschap.

Vooral op het thema van reststromen zijn grote stappen gezet en kunnen we vaststellen dat we in de kritieke massa fase zitten. Op de andere thema's zijn we minder ver en vooral op het thema transitie naar een fossielloze teelt zien we grote uitdagingen.

Om de thema's succesvol alle fases te laten doorlopen kan een platform waarin alle stakeholders zijn vertegenwoordigd en die echt mandaat heeft, een belangrijk instrument zijn. Nu zijn er natuurlijk al meerdere platforms in onze sector, maar die zijn of voor een andere opreden opgericht of er ontbreken een of enkele stakeholders die hiervoor wel als belangrijk aangemerkt zijn, waarin vooral de retail vaak ontbreekt.

Ook zien we dat beleid van een belangrijke stakeholder "de overheid" soms beleid opstelt die juist de ambities van de andere stakeholders in de wielen rijdt, zoals we nu zien met de Opslag Duurzame Energie.

In mijn ogen moet er een platform komen, die echt voor het doel opgericht is om de sector te verduurzamen in een tempo die tegelijkertijd ambitieus maar ook realistisch is en met een duidelijk mandaat van alle stakeholders. Dit zal leiden tot een duurzame en blijvend sterke sector. Mijn overtuiging is dat de aanval de beste verdediging is, dus dat de sector zich proactief moet opstellen en ik ben ook van mening dat bedrijven die hierin voorop (kunnen) lopen uiteindelijk ook de vruchten van kunnen plukken.

Bron: Robert van der Lans