Blog: Een gerbera is net een tomaat (maar lijkt ook op een kalanchoë)

Huh? Tomaat is een glasgroente, gerbera een snijbloem, kalanchoë een potplant. Drie totaal verschillende gewassen dus, dat ziet iedereen. Waarom zou je die dan toch willen vergelijken?

Samen met de FloriConsult Group en Inno-Agro is B-Mex bezig met de introductie van gerberaweb.nl, een teeltadviessysteem voor de gerberateelt. Het systeem rekent als een 'digitale tweeling' mee met het echte gewas in de echte kas. Je kunt allerlei dingen aan die tweeling vragen; je kunt bijvoorbeeld verschillende teeltstrategieën doorrekenen om te kijken wat je de komende weken gaat oogsten en of het gewas dan voldoende in balans blijft.

Voor dat meerekenen worden algoritmes gebruikt. Die heb je in verschillende soorten. Het soort dat wij gebruiken is eigenlijk een verzameling rekenregels. Op een slimme manier wordt daarin alle kennis met elkaar in verband is gebracht over de processen die bepalend zijn voor het kasklimaat en voor de groei en ontwikkeling van het gewas. Een kijkje in de keuken van B-Mex…

Je hebt heel veel soorten planten, met grote verschillen. Toch staan alle planten voor de uitdaging om te reageren op hun omgeving en om allerlei interne processen goed op elkaar af te stemmen. Een beetje net als een bedrijf runnen eigenlijk. Alle planten maken suikers met licht en CO2. Die suikers moeten worden verdeeld over de verschillende plantendelen: bladeren, wortels, bloemen en vruchten. Onderdelen die nog bezig zijn met uitgroeien hebben meer suikers nodig als bouwmateriaal dan delen die al gestopt zijn met groeien. Als er meer suikers zijn gevormd dan de plant nodig heeft dan moeten die worden opgeslagen, als er minder zijn dan nodig dan kan er dus minder hard worden gegroeid. Wetenschappers hebben grotendeels uitgezocht hoe die afstemming bij planten werkt. Als je die kennis in formules stopt dan heb je al de eerste bouwstenen van een rekenmodel.  

Behalve groeien, waar een plant zwaarder van wordt, is ook ontwikkeling belangrijk. Een tomatenplant vormt elke week in de kop drie nieuwe bladeren en een bloemtrosje. De week daarna weer 3 bladeren en een nieuwe tros, etc. Elk bloemetje in een tros kan 8 weken later een tomaat zijn geworden. Ook hoe die ontwikkelprocessen werken is behoorlijk goed uitgezocht en kan worden vertaald in rekenregels voor ons model. Het grappige is: een gerberaplant doet ongeveer hetzelfde als een tomatenplant. Je moet wel even zoeken om de overeenkomst te zien, want de stengel van een gerberaplant is maar heel kort en zit helemaal onder de grond (dat heet dan een rhizoom). Maar ook bij gerbera vormt het groeipunt steeds een paar bladeren en dan 2 bloemen. Daarna komen er weer wat bladeren, dan weer 2 bloemen. De rekenregels die in een gewasmodel voor tomaat zitten zijn ook bruikbaar in het gerberamodel. Dus vandaar dat het toch geen onzin is om te beweren: "een gerbera is net een tomaat!"

OK, maar kalanchoë dan? Nou… kalanchoë is een korte dag plant. Als de daglengte kort genoeg is dan gaat er een knop om: de plant gaat bloeien. Wat er vervolgens gebeurt is dan weer heel vergelijkbaar: de plant maakt nog een stuk of 5 bladparen en vormt dan een bloemtros. Extra bij kalanchoë is het vertakken: een mooie gevulde plant heeft voldoende zijtakken. Elk bladpaar heeft twee okselknoppen waaruit zijtakken kunnen ontstaan. Zijtakken kosten extra energie. De plant moet dus goed beoordelen of er genoeg groeikracht is om in zijtakken te investeren. Niet alle okselknoppen zullen dus uitgroeien tot zijtakken. Die rekenregel hebben we ook voor de gerbera gebruikt: onder bepaalde omstandigheden vormt de ondergrondse stengel zijtakken.

De gerberaplant krijgt er dan groeipunten bij waaruit extra bloemen ontstaan. Een gerbera lijkt daarmee dus ook op een kalanchoë.

Zoals filosoof en voetballegende Johan Cruijff ooit zei: "je gaat het pas zien als je het door hebt!"

Bron: Fokke Buwalda