Blog: Fake news

Onlangs stond ik op een feestje waarbij een mooi verhaal uit de beginperiode van het bestuiven met hommels werd opgedist. Het ging over de exploderende hommel...ooit van gehoord? Pioniers uit die periode; eind jaren 80, begin jaren 90 misschien wel. Hommels konden toen zomaar ineens "uit de lucht" vallen, ogenschijnlijk zonder aanleiding. Oorzaak was het suikerwater wat als voeding meegegeven werd. Destijds nog zonder conserveringsmiddel waardoor het na een paar dagen kon gaan gisten. Dat proces zette zich vervolgens voort in de het spijsverteringsstelsel van de hommel en de gasontwikkeling zorgde ervoor dat deze van het ene op het andere moment dood neer kon vallen, dus ook midden in een vlucht om stuifmeel te verzamelen. Er werd hartelijk om gelachen waarna met een nog fantastischer anekdote de term "fake news" viel. Resultaat was dat alles ineens ongeloofwaardig leek, inclusief het verhaal over de exploderende hommel. De ondeskundige aanwezigen konden dit ook niet meer geloven...

En zo werd in het klein gedemonstreerd wat in het groot ook gebeurt; onwelgevallig nieuws van een politiek tegenstander diskwalificeren als fake news waarna niemand meer weet wat nu te geloven. In eerste instantie waren het vooral de zogenaamde populisten die zich van dit middel bedienden, maar tegenwoordig draaien ook meer gematigde politici er hun hand niet voor om. Zo werd recent getwijfeld aan het oordeel van het CTGB omdat deze zich zou baseren op onderzoek van de WUR en de WUR is verdacht omdat deze voor haar verdienmodel afhankelijk is van marktpartijen die onderzoek verrichten.

Voor een kortstondig voordeel in een discussie wordt zo de betrouwbaarheid van wetenschappelijke instituten in twijfel getrokken en dit komt al snel als een boemering terug. Moeten we nog wel vertouwen op het oordeel van het RIVM in de stikstof discussie? Wat is er waar van de schadelijkheid van neonicotinoiden op insecten en bestuivers in het bijzonder? Vorige week werd bericht dat Bayer niet meer inzet op verlenging van de toelating van Admire, maar dit middel in europees verband van de markt laat verdwijnen, ondanks dat ze overtuigd is van de veiligheid van het product zelf op mens en milieu. Over dit laatste verschillen de meningen sterk en wie heeft het nu bij het rechte eind, de producent, of de milieubeschermers? Over beide standpunten valt wat te zeggen en als leek ga je vervolgens op je eigen gevoel af om een oordeel uit te spreken. Als dat op een feestje met een goed glas wijn gepaard gaat is dat geen probleem, maar vaak zijn de belangen een heel stuk groter. Groot genoeg om zelf steeds kritisch na te blijven denken!

Bron: Bart Sosef