Blog: Geen patent op planten uit kruisen en selecteren

'Geen patent op planten uit kruisen en selecteren'. Met deze belangrijke uitspraak maakte het European Patent Office een einde aan een lange periode van onzekerheid onder kwekers en telers. Mijn collega Mark Jolink, een expert op dit gebied, legde de situatie en de nieuwe regels zo goed uit dat ik hem hier graag de ruimte geef.

Vorige week kwam het European Patent Office met een uitspraak in een zaak waar telers en kwekers al jaren naar uitkijken. Planten zoals groenten en fruit, die ontwikkeld zijn door kruisen en selecteren, kunnen definitief niet worden gepatenteerd. Hiermee komt een einde aan een periode van onzekerheid voor twee kampen in deze sector. Wat zijn hun ideeën en wat betekent deze uitspraak voor hen?

Wat zeggen de voorstanders van patenten op planten verkregen uit kruisen en selecteren?
Voor grote biotech- en chemiebedrijven zal deze uitspraak een teleurstelling zijn. Zij zijn zich de afgelopen jaren steeds meer gaan mengen in de groente-, fruit- en sierteelt. Die sectoren werden zo in toenemende mate technologie-intensief. De grote partijen deden onderzoek met geavanceerde technieken. Bijvoorbeeld naar hoe je eigenschappen in wilde planten zou kunnen inkruisen in commerciële planten - zoals de broccoli in de supermarkt - zonder daarbij ongewenste eigenschappen mee te kruisen. Het resultaat daarvan wilden ze vastleggen met een patent. Patentbescherming, die tot twintig jaar kan duren, is volgens hen een passende beloning voor het langdurige onderzoek dat nodig is om een ras te creëren. Het maakt het proces rendabel.



Vanuit die filosofie werden planten met ingekruiste eigenschappen vastgelegd met octrooien tot de Europese Commissie en Europese lidstaten zich uitspraken tegen deze tendens. Sindsdien verkeerde de sector in onzekerheid over of patentbescherming nu wel of niet mogelijk is.

Wat zegt het Europees Octrooibureau hierover?
De Hoogste Kamer van Beroep van het Europees Octrooibureau ging in tegen een uitspraak die het eerder had gedaan en maakte duidelijk dat planten, zoals groente- en fruit, die ontwikkeld zijn door kruisen en selecteren, definitief niet meer kunnen worden gepatenteerd. Patenten op dit gebied die voor 1 juli 2017 zijn ingediend of verleend, blijven echter geldig. Het EPO volgt daarmee de lijn die werd ingezet door de Europese Commissie en de Europese lidstaten.

Wat zeggen de tegenstanders van patenten op planten verkregen uit kruisen en selecteren?
Tegenstanders van deze patenten zijn uiteraard blij met de uitspraak. Het betekent dat nieuwe rassen alleen via kwekersrecht kunnen worden vastgelegd. Het kwekersrecht legt een nieuw ontwikkeld ras vast voor 25 jaar. In tegenstelling tot bij een patent, kan een andere kweker echter makkelijker voortbouwen op dat nieuwe ras. Hij mag dat ras weliswaar niet zomaar verkopen, maar kan het geclaimde ras wel gebruiken om een nieuw ras te ontwikkelen.

Het vastleggen van natuurlijk voorkomende eigenschappen met een patent is volgens de tegenstanders onjuist en zou doorontwikkeling kunnen blokkeren. Het kwekersrecht wordt gezien als een meer passende vorm om doorontwikkeling te stimuleren.

En nu?
Het vastleggen van planten, verkregen uit kruisen en selecteren, kan nu dus alleen nog via een kwekersrecht. Genetisch aangepaste planten kunnen echter wel nog steeds worden gepatenteerd. In sommige gevallen zijn er daarom nog wel manieren om nieuw ontwikkelde planten toch vast te leggen met een patent. Wilt u hier meer over weten, neem dan contact op met mijn collega Mark Jolink.  

Bron: Rudi Riemens