Blog: Mens-machine en werkgeluk

Een autoverhuurbedrijf verdient geld door het verhuren van auto's. Simpel. Maar digitalisering maakt een 'extra' verdienmodel mogelijk. Want de elektrische auto's van het verhuurbedrijf kunnen stroom opslaan en weer verkopen aan het net. Immers, op sommige momenten is er veel behoefte aan elektriciteit.
Dit voorbeeld heb ik niet zelf bedacht: ik hoorde het afgelopen week van professor Eric van Heck tijdens het zesde (zeer goed bezochte) Jaarevent van Greenport West-Holland. Van Heck is Hoogleraar Informatiemanagement en Markten aan de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit en de auteur van het boek 'Technology meets Flowers'.

Van Heck liet tijdens zijn inspirerende presentatie zien hoe digitalisering kan bijdragen aan een duurzamere samenleving. Bijvoorbeeld door alle schakels in de keten met elkaar te verbinden, ofwel: de producten die ontwikkeld, geteeld en verkocht worden sluiten voor 100% aan op de wens van de consument. Geen verspilling dus. En dat sluit naadloos aan bij de algemene ambitie van de Greenport 'Duurzaam in 2030'.
Dat klinkt op veel fronten als een utopie. Maar op onderdelen is dit al mogelijk. Zo ontwikkelde Van Heck voor Royal FloraHolland een rekenmethode om te voorspellen wat een koper zou bieden op een partij bloemen of planten. Dit soort modellen zijn ook te vertalen naar de vruchtgroententeelt. En als het de tuinbouw lukt om op basis van die onderdelen een compleet systeem te ontwikkelen, dan zijn we Koploper der Koplopers. Een complex systeem laat zich moeilijk kopiëren. Niet voor niets is ASML zo groot geworden, aldus Van Heck. En het glastuinbouwcluster heeft alles in zich om zo'n systeem te ontwikkelen, vertelde hij.

De zaal bij Van Gelder groente en fruit - waar het Jaarevent plaatsvond - viel even stil. Van Heck gaf mooie voorbeelden van hoe digitalisering het cluster kan helpen verduurzamen én gaf een uitdagend toekomstbeeld: circulaire glastuinbouw met aandacht voor milieu en mens. En vooral dat sociale aspect mogen we niet vergeten in de digitalisering. Want robots en AI zullen steeds vaker collega's worden van mensen van vlees en bloed. Zo vertelde Simone Keijzer van Gearbox Innovations: "Teeltspecialisten worden operators. En ze krijgen een team waarin ook digitale collega's zitten."

Keijzer was een van de deelnemers aan een paneldiscussie tijdens het Jaarevent. Vier bedrijven die waren genomineerd voor de themaprijs Robotisering en datagedreven telen van de Tuinbouw Ondernemersprijs werden door dagvoorzitter Marijke Roskam geďnterviewd over hoe hun innovaties de glastuinbouw helpen. (Die prijs werd overigens gewonnen door Gearbox Innovations).

Uit de verhalen van de digitale pioneers bleek niet de techniek een uitdaging, maar de relatie mens-machine. Greenport-bestuurslid Erik Persoon (bezoeker aan het Jaarevent) vatte het als volgt samen: "We moeten onze medewerkers niet beschouwen als robots, want dan houden we die mensen niet binnen, en snijden we ons dus in onze vingers. Dus hoe combineren we digitalisering en werkgeluk?"

Digitalisering is dus niet alleen een kwestie van het ontwikkelen van slimme algoritmes en het verzamelen van zo veel mogelijk waardevolle data; het is óók een kwestie van Human Capital. En niet toevallig presenteerden we tijdens het Jaarevent een digitaal magazine over dat onderwerp. In 'Aan het werk' staan mooie verhalen over hoe binnen het Greenport-cluster wordt gewerkt aan een betere match op de arbeidsmarkt. Die match bereiken we niet alleen door een hoger salaris, maar vooral door meer aandacht te hebben voor de mens achter de cv, is een van de boodschappen uit 'Aan het werk'.

De relatie mens-machine gaat dus verder dan het verhaal 'Robots maken zo de mens overbodig', zoals vaak wordt gedacht. De relatie tussen mensen en machines heeft veel meer lagen, zoals: AI helpt menselijk gedrag begrijpen; Robots maken het werk lichter, Data zorgen voor een duurzamere cluster. Digitalisering is dus geen doel, maar een middel naar een mooiere toekomst. En helpt mee aan een hoger werkgeluk voor de mens en een beter imago van ons innovatieve, gezonde en gelukkige Greenport-cluster.

Bron: Jolanda Heistek