Hans Ligtenberg: Gratis...?

'Als het gratis is, dan ben jezelf het product!'

Iets wat wij wel weten, maar eigenlijk niet echt in de gaten hebben. Bij het gebruik van de meeste social media en ook het gebruik van de bekende software staat er in de kleine lettertjes vaak dat de betreffende leverancier tevens ook eigenaar wordt van de verzonden of opgeslagen data en foto’s . Zoiets is er nu ook aan de hand bij Chat GPD. Door de aanschaf van dit programma krijgen wij de beschikking over een ongelofelijke hoeveelheid data welke wij kunnen omtoveren in teksten, boeken, verslagen, toespraken etc, dat lijkt echt fantastisch. Nu blijkt dat wij, als wereldburgers en web- en software gebruikers, al deze info gratis hebben aangeleverd, waar we nu weer voor moeten betalen. Ik heb via Radio 1 vernomen dat er in Chat GPD wel 10 jaargangen van de Volkskrant zijn opgenomen zonder dat er ook maar 1 cent rechten over betaald zijn.

Tja, van wie zijn nu al deze data? Van wie is de lucht? Van wie is het (grond)water? Wie heeft de rechten op het gebruik van zaad etc.? Intellectueel eigendom of IP beschermt ons eigen gedachtengoed, ontwerpen en interessante ideeën. Nu is in enkele landen copyright ook vaak the right to copy. Nu blijkt dat dit niet alleen voor China geldt maar ook voor alle big-tech (ook bij de kleinere)  ook het geval te zijn. Kwekersrecht is een mooie vorm van ©. Het beschermt de kweker maar biedt tegelijker tijd de ruimte voor verdere innovaties, iets wat een octrooi (techniek en proces) vaak niet doet, dat zet de innovatie voor circa 20 jaar op slot, met als enige reden zoveel mogelijk geld te verdienen.  In de techniek (breed gezien) vind ik dat prima, maar als het om “het productieproces van voedsel” gaat, heb ik zo mijn bedenkingen.

Vanuit de tuinbouw gaan we misschien wel dezelfde kant op, autonoom telen, data verzamelen in de kas onder het motto meten is weten en gissen is missen. Nu is samenwerken één van de belangrijkste krachten van de tuinbouwsector, het maakt ons sterker in “de strijd” met alle partijen in de waardeketen. Maar als we niet oppassen krijgen grote multinationals zoals big-tech en big-food wellicht de beschikking over heel veel data en kennis over ons productieproces. Wij schenken hen data, dus macht en invloed en lopen het risico dat wij onszelf afhankelijk maken van deze big-companies.

En... straks moeten wij betalen voor info en data die wij met z’n allen, vaak gratis, aangeleverd hebben. Hebben wij nog de macht en de kracht om de contracten zo te wijzigen dat wij zelf de enige eigenaar zijn van de betreffende data? Ik ben benieuwd, wat mij betreft stof tot nadenken.
Blijf baas in eigen bedrijf, zou ik zeggen!

Bron: Hans Ligtenberg