Onzekere energiemarkt door handelsoorlog

Zo kelderde de prijs van een vat Brent olie in een week tijd van $75 tot onder de $60, een daling van ruim 20%. De afgelopen dagen lijkt de prijs te stabiliseren rond de 65 $/vat. Dat is de laagste prijs in ruim drie jaar tijd.
 
Ook de gasprijs is in de afgelopen twee weken fors gedaald. Dat geeft eens te meer aan dat de gasmarkt inmiddels (net als olie) een wereldmarkt is geworden. Ook hier zijn de kortetermijncontracten (tot en met de komende winter) met circa 20% in prijs gedaald. Op 1 april noteerde het contract van de frontmaand Mei-25 namelijk nog boven de 40 €ct/m3, maar eind vorige week werd dit contract voor circa 33 €ct/m3 verhandeld. De afgelopen handelsdagen steeg de volatiliteit ook fors, met bewegingen van 1,5 tot 2 €ct/m3 binnen de dag.
 
De contracten voor verdere jaren zijn eveneens in prijs gedaald. Maar zoals wel vaker het geval is, was de prijsbeweging minder groot naarmate het contract verder in de toekomst ligt. Het jaarcontract voor 2026 daalde van 36 naar 32,5 €ct/m3 op woensdag 16 april. Alleen gedurende het relatief warme eerste kwartaal van 2024 lag de prijs daar nog onder. Het huidige prijsniveau is daarmee het laagste van het afgelopen jaar. Voor de jaren 2027 tot en met 2029 zijn de prijsdalingen beperkt gebleven tot iets meer dan 1 €ct/m3 naar respectievelijk 28, 25 en 24 €ct/m3.

Gasvoorraden
Doordat de grootste neerwaartse prijsdruk op de korte termijn lag, is de spotprijs van gas wel iets onder het prijsniveau van de contracten voor de komende winterperiode gezakt. Dat is met name een gunstige ontwikkeling voor het wederom aanvullen van de gasvoorraden. De gemiddelde vulgraad voor heel Europa is in de eerste twee weken na de start van het vulseizoen opgelopen van 34 naar bijna 36 procent. De Nederlandse opslagen lopen hier qua vulling aardig mee in de pas. Bij ons is de gemiddelde vulgraad eveneens met 2 procentpunt gestegen: van 21 naar 23 procent. Het is onaannemelijk dat de eerste tussentijdse doelstelling van 32% op 1 mei gehaald gaat worden. Bij onze oosterburen is er nog nauwelijks sprake van aanvulling, daar is het percentage nauwelijks gestegen en ligt net onder de 30 procent.

Noors onderhoud
In de laatste week van april gaat het jaarlijkse onderhoudsseizoen aan Noorse gasinstallaties weer van start. Gedurende de eerste fase, tot en met begin juli, zal het gasaanbod gemiddeld zo’n 50 miljoen m3 per dag minder zijn dan gebruikelijk. In de tweede fase (gepland vanaf eind augustus tot en met september) zal er sprake zijn van een uitval van ruim 100 miljoen m3 per dag.

Elektriciteit
De prijs voor emissierechten dook door de start van de handelsoorlog ook omlaag. Begin april handelde het Dec-25 contract nog boven de 70 €/ton. Enkele handelsdagen verder werd de 60 €/ton aangetikt. Het prijsherstel sinds halverwege vorige week is opvallend te noemen. Deze week tikte het genoemde contract namelijk bijna weer de 68 €/ton aan, waarmee de neergang van de eerste week van april bijna teniet gedaan is. Wat deze opwaartse prijsbeweging vooral aangeeft, is dat de EUA-markt een Europese markt is. Partijen lijken het economische effect van de handelsoorlog voor Europa minder ernstig in te schatten.  
 
De termijnprijzen voor elektriciteit worden voor een groot deel bepaald door de prijsontwikkelingen van gas en de emissierechten. Begin deze maand daalden beide, waardoor ook de termijnprijzen van elektriciteit naar beneden gingen. Zo daalde de frontmaand Mei-25 in de eerste vijf handelsdagen van april met circa 15% van 66 naar 56 €/MWh. Net als bij gas waren de dalingen voor de verdere jaren een stuk minder groot.
 
Opvallend is dat sommige handelsperiodes in de afgelopen week een fors prijsherstel hebben laten zien. De termijnprijzen voor Mei-25, Juni-25 en de zomer van 2026 noteren weer nagenoeg gelijk aan begin april. De jaarcontracten vanaf 2027 noteren zelfs weer hoger dan twee weken geleden het geval was, op respectievelijk 75, 68 en 70 €/MWh. Voor een WKK betekent dit een verbetering van de sparkspread en lagere kosten voor de warmte.
 
De EPEX spotprijzen zakten in de voorbije weken op de meeste middagen, door de zonnige weersomstandigheden, flink weg. Dat had voor de afgelopen twee weekenden tot gevolg dat er maar liefst 24 uren met een negatieve prijs waren. De hoogte van de uurprijs tijdens de ochtend- en avonduren wordt in deze tijd van het jaar nog vooral beïnvloed door het aanbod van wind. Op windstille dagen worden de duurste uren boven de 150 €/MWh gewaardeerd. Echter, als het wel waait, ligt dat eerder rond de 125 €/MWh.

Vooruitblik
Voor de komende weken geeft de weersverwachting aan dat de temperatuur in een groot deel van Europa tot 3 graden boven het langjarig gemiddelde blijft. Daarmee zullen de spotprijzen voor elektriciteit voor de rest van april vergelijkbaar zijn aan die van de afgelopen weken. De markt schat voor deze week dan ook een gemiddelde spotprijs in van rond de 70 €/MWh.
 
De aanvoer van LNG naar de Nederlandse terminals is goed. Tot eind april worden er namelijk zeven schepen verwacht. Dat is overigens wel twee minder dan in dezelfde periode in 2024. Als de LNG invoer in de komende maanden niet verder aantrekt, wordt het uitdagend om de gasvoorraden op 1 november weer op 90% vulgraad te krijgen. Ook in combinatie met de aanstaande start van het Noorse onderhoudsseizoen en het beperkte prijsverschil tussen spot en levering voor de komende winter.  
 
Een robuuste LNG aanvoer in de komende zomermaanden blijft cruciaal. Vanuit dat perspectief is het goed nieuws dat de Calcasieu Pass LNG terminal in de VS eindelijk volledig operationeel is. Sinds 2022 exporteerde deze terminal wel gedeeltelijk, maar het volledig in bedrijfstellen van de fabriek was een langdurig proces.

Bij gas is er dus meer onzekerheid in de markt. Zolang de situatie rondom de Amerikaanse importtarieven onduidelijk is, zal de markt volatiel blijven.

Bron: